Moved Permanently

Son zamanlarda, şehirlerin gökdelenlere ve betonlara boğulmasından sonra, bu kavram çok konuşulmaya başlandı; DİKEY DEĞİL, YATAY MİMARİ.

Yatay mimari tercihi ,bir şehir planlama tarzı ve tercihidir.

Daha kent planlanırken buna karar verilir ve imar planları buna göre yapılır. Yani herkesin anlayacağı dille, birim m2 ye daha az inşaat alanı izni verilir. Daha az katlı yapı, daha az daha küçük yapı demektir. En geçerli imar şekli, EMSAL dediğimiz, arsa m2 sine göre inşaat yapımı demektir. 1000 m2 de emsal 1,5 derseniz;1500 m2 inşaat yapılır (yaklaşık 15 daire). 2 emsal verirseniz 2000 m2 inşaat, 1 emsal verirseniz de 1000 m2 inşaat alanı hakkı çıkar. İstanbul gibi arsanın neredeyse kalmadığı, arsaların 90 yapılaştığı bir şehirde bundan sonra YATAY MİMARI deseniz ne olur, dikey deseniz ne olur. Zaten olan oldu, yapılan yapıldı. Bu kadar yapılaşmadan sonra  yataya çevirseniz ne değişecek, ki onu bile çevirmek çok zor bir karardır.Bu birinci kısım.

İkinci kısım daha da önemli. Mevcüt durumdaki arsaların hemen hepsi özel mülkiyet . Şehir planlanırken imar planları yapılırken, arsaların boş olması ve özel mülkiyete fazla geçmemiş olması sağlıklıdır.

Hangi arsa sahibi arsasına 5 kat değilde 4 kat imarı ister. Hangi arsanın sahibi, arsasına 2 emsal değilde 1 emsal inşaat ister. Yada hangi arsa sahibi 10 daire çıkan yerinin 12 daireye 15 daireye çıkmasını istemez. Bu direkt değerdir ve paradır. Arsan 10 dairelikse fiyatı 100 ise 15 daire olunca 150 olur, bu kadar basit Ayrıca belediyelerde yapılan, plan tadilatlarının hemen hepsinde İMAR ARTTIRILMASI talep edilir. İmar artınca yeni BİR RANT OLUŞUR, BU RANT ARSANIN SAHİBİ İLE PAYLAŞILIR.

Kimler paylaşır,? ;belediye, belediyedeki bürokratlar, meclis üyeleri vs. Daha da açık bir ifadeyle; İSTANBUL GİBİ BÜYÜK KENTLER, SİYASETİN FİNANSMANINI SAĞLAR. Ne yazık ki realite budur. Bunun olması içinde YATAY DEĞİL, o beğenmediğiniz, DİKEY MİMARI, YANİ DAHA ÇOK İNŞAAT, DAHA ÇOK SAYIDA KONUT olması lazım.

Bunun bırakın mevcüt imarın uygulanmasını, ayrıca  plan tadilatı ile imarın arttırılması , yada imara aykırı olarak daha çok kat ve inşaat alanı yapılması, veya tamamen ruhsatsız kaçak yapı yapılması ile mümkündür. Bu 3 durumda da KENTE TECAVÜZ VARDIR, KİŞİ HAKKI VARDIR. Bu şekilde birim m2 ye daha çok inşaat yapılması sonucu, daha kalabalık sınıflar, daha yetersiz yollar, otoparklar, ve de sosyal donatı alanları sorunu ortaya çıkmaktadır.

Yapılan fazla inşaat, orada yaşayan halka, eksi ve zarar yönünden yol su elektrik olarak geriye döner. Ama bu elde edilen RANTI, 3-5 KİŞİ YADA KURUM PAYLAŞIR VE ONLAR BÜYÜK BİR KAZANÇ SAĞLARLAR, 15 MİLYON KENT HALKININ ÜZERİNEDE YAŞANMAZ BİR YÜK (trafik, otopark, alt yapı, yeşil alan, yeterli okul ,sosyal donatı alanı)OLARAK KALIR.

Bu hissedilmeye başlanınca da DİKEY MİMARİ KÖTÜ, YATAY MİMARİ DAHA İYİ, HAYDI BUNDAN SONRA YATAY MİMARİYE DÖNELİM DEMENİN BİR ANLAMIDA YOKKİ OLABİLİRLİĞİDE YOKTUR.

Bunu ancak nerede yapabilirsiniz, işte KANAL İSTANBUL denen bölgede sıfırdan bir plan yapılıyor, orada ve bu tür yerlerde yapabilirsiniz. Bugüne kadar hangi belediye, imar arttırımı değil de, imar düşürülmesine gitmiştir?.

Sakarya gibi deprem bölgesi olan şehirlerde yada tuzla gibi zemini sağlam olmayan ilçelerde bile kat kısıtlaması yapılmak istenir, ama bu bir şekilde delinmeye ve  aşılmaya çalışılır ve de aşılır. Örnekler ortada. YATAY MİMARİ ÇOK HOŞ VE İYİ  SÖYLEMNESİDE  ÇOK KOLAY, LAKİN UYGULANMASIDA OKADAR ZORDUR. ÇÜNKÜ YATAY MİARİDE, KAZANÇ YOK, PARA YOK, RANT ELDE ETMEK YOKTUR.
Mimar Osman DEMİR.   (İst.)